دلايل بالا رفتن سن ازدواج در دانشجويان

بررسي عوامل موثر بر دير رسي ازدواج ميان دانشجويان

بررسي عوامل موثر بر دير رسي ازدواج ميان دانشجويان

فهرست مطالب
مقدمه ۱
پيش گفتار ۴
فصل اول ـ كلياتي در باره تحقيق
۱- موضوع ۹
۲- بيان مسئله ۹
۳- تعريف موضوع ۱۰
۴- ضرورت تحقيق و اهميت موضوع ۱۱
۱-۴- اهداف ازدواج ۱۳
۲-۴- فلسفه ازدواج ۱۳
۳-۴- فايده هاي تسريع و زيانهاي تأخير در ازدواج ۱۴
۴-۴- سن و بيماري ۱۶
۵-۴- انواع بلوغ براي ازدواج لازم و ضروري است ۱۷
۵- اهداف تحقيق ۲۹
۶- فرضيات تحقيق ۳۲

فصل دوم: پيشينه تحقيق
۱- پيشينه تحقيق ۳۵
۲- چارچوب نظري ۴۳
۳- تعيين متغيرها ۶۰
۴- مدل تحليلي فرضيه ها ۶۱
۵- تعريف مفاهيم ۶۳

فصل سوم : روش تحقيق
۱- روش تحقيق و ابزار اندازه گيري ۷۰
۲- جامعه مورد بررسي ۷۱
۱-۲- جامعه آماري ۷۱
۲-۲- نمونه آماري و حجم نمونه ۷۲
۳-۲- روش نمونه گيري ۷۳
۳- سطوح سنجش متغيرها و آزمونهاي مربوطه ۷۴
۴- مراحل تحقيق و زمانبندي آن ۷۶

فصل چهارم: بررسي توصيفي داده ها
۱- سن ۷۷
۲- شغل ۷۹
۳- درآمد ۸۰
۴- مسكن ۸۳
۵- خواستگاري ۸۳
۶- محل سكونت ۸۴
۷- سربازي ۸۵

فصل پنجم : آزمون فرضيات
۱- عوامل اجتماعي ـ فرهنگي ۸۷
۲- عوامل اقتصادي ۹۱
۳- عوامل رواني ـ شخصيتي ۹۴
۴- خلاصه و نتيجه گيري ۹۶
ضمايم ۹۸
۱- پيشنهادات و انتقادات ۹۹
۲- پرسشنامه ۱۰۱
فهرست منابع ۱۰۴

پيشگفتار:
نهاد ازدواج كه بنيان خانواده بر آن قرار دارد، در نتيجه پژوهشهاي جديد تاريخي، جمعيت شناسي و مردم شناسي بهتر شناخته شده است. نگرشهاي اتخاذ شده توسط اين شاخه هاي علمي و مسائل مورد نظر آنها تا حدودي تقارب يافته و در نتيجه، شواهدي تازه را در اين زمينه فراهم آورده اند. اينك براي ما امكان آن هست تا ما بهره گيري از اطلاعات مربوط به يك دوره تاريخي كه در قرن شانزدهم ميلادي تا زمان حال ادامه دارد، به تعدادي از سؤالات پاسخ دهيم كه به سهم خود مي توانند ابهامات مربوط به خانواده را به عنوان يك نهاد اجتماعي، مرتفع سازند. اين سؤالات به مقوله هاي گزينش همسر، سن زوجين هنگام ازدواج و كاركردهاي زناشويي مربوط مي شوند.
در جامعه هايي كه بر اصول اعتقادات استوار هستند، قوانين مشخصي ناظر بر روابط جنسي هستند، كه ازدواج را مشروعيت مي بخشند. در يك چارچوب حقوقي و شرعي، نهاد ازدواج رد مفاهيم بسيار متنوع اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ريشه دارد. هنگامي كه جمعيت شناسان نرخ ازدواج ـ يعني نسبت تعداد ازدواج به كل جمعيت را محاسبه مي كنند اين سؤال را مطرح مي سازند كه آيا در گذشته ها تعداد ازدواجها بيشتر از امروز بوده و مردم در چه مواقعي از سال بيشتر ازدواج مي كردند. بديهي است در مورد دوره هايي كه در مورد آنها هيچ يك از مجموعه هاي آماري مربوط به عصر حاضر در اختيارمان نيست، چنين محاسبه هايي سهل نخواهند بود ولي امروزه با توجه به مستندات و مدارك بدست آمده از كشورهاي ديگر و كشور خودمان معلوم مي شود كه سن ازدواج رو به افزايش است و نرخ آن كاهش دارد.
آقاي سگالن در كتاب جامعه شناسي تاريخي خانواده مي گويد: از سال ۱۷۴۰ تا زمان حاضر، البته جز در برخي از دوره هاي جنگ، نرخ مطلق ازدواجها به طور مداوم از افزايش جزئي برخوردار بوده است. در حاليكه نرخ ناخالص ازدواج كمابيش ثابت باقي مانده است. تنها در سالهاي اخير شاهد تنزل در نرخ اخير ازدواج بوده ايم.
از سال ۱۷۷۵ تا ۱۹۰۰ نرخ متوسط ازدواج در فرانسه ۱۶ در هزار باقي ماند. در طول امپراطوري اول (۱۴-۱۸۰۴) اين نرخ با كاهش اندك به ۱۵ هزار و در سالهاي اخير به ۱۴ در هزار رسيد. كه البته در اين ميان اختلالات ناشي از جنگهاي مربوط به انقلاب فرانسه، دوره امپراطوري و جنگ هاي سالهاي ۱-۱۸۷۰، ۱۸-۱۹۱۴، ۴۵-۱۹۳۹ ناديده گرفته مي شوند، در اين سالها، تعداد زيادي از ازدواج ها به تعويق افتاده اند و بعداً نرخ فوق را در ساليان بلافاصله پس از ترك مخاصمان افزايش دادند.[۱]
در كشور خودمان با مرور ارقام ازدواج طي سالهاي ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ ملاحظه مي گردد تعداد ازدواجهاي ثبت وگزارش شده طي اين دوره، علي رغم افزايش جمعيت، با ثبات نسبي در سالهاي ۶۸، ۶۹، ۷۰ روبرو بوده و در سال ۱۳۷۱ كاهش حدود ۲۲ هزار رويداد ثبت شده به پايين ترين سطح اين دوره افت كرده و سپس با افزايش ۴۰ هزار رويداد در سال ۱۳۷۲ از سطح سال ۱۳۶۸ گذشته است.[۲]
در بيان علت اين تحولات مي توان به موارد زير اشاره كرد:
نخست اينكه احتمالاً با پايان يافتن جنگ تحميلي، نيروهاي جوان و مجري كه دوران خدمت در جبهه ها را سپري مي كردند مجال تشكيل خانواده يافته و شرايط اجتماعي نيز به اين مساعدت نموده است. در نتيجه ارقام ازدواج در سال ۱۳۶۸ بالاتر از سنوات ماقبل بوده است. با عادي شدن تدريجي شرايط اجتماعي تعداد ازدواجها نيز به حالت عادي رجوع كرده است.
كاهش رويداد ازدواج در سال ۱۳۷۱ ممكن است نتيجه شرايط اقتصادي بوده باشد كه با اعلام نتايج به مسئولين امور منجر به اخذ تصميمات در سطح كلان گرديده و متعاقب آن شاهد افزايش رويداد در سال ۱۳۷۲ بوده ايم. همچنانكه مي دانيم تأثير نوسانات اقتصادي در ازدواج از ديرباز شناخته شده است.[۳]

۱- هارتين، سگالن، جامعه شناسي تاريخي خانواده ، برگردان حميد الياسي، تهران : نشر مركز، ۱۳۷۵، ص ۲۴۹Ù«
۲- يدالله، فرهادي، امير خسروي، فصلنامه جمعيت، دفتر آمار و اطلاعات جمعيت، شماره ۱۰، ۱۳۷۲Ù«
۲- همان منبع.
۲- بيان مسأله
در اين پژوهش مسئله مورد بررسي بالا رفتن سن ازدواج ميان دانشجويان دانشگاه آزاد مي باشد. البته با اندكي تفحص و تحقيق معلوم مي شود كه اين مشكل تنها به جامعه ما (ايران) اختصاص ندارد بلكه دامن گير كليه جوامع جهاني بعد از صنعتي شدن بوده و هست و روز به روز در حال اوج گيري مي باشد. اينك محقق با توجه به رشته تحصيلي خود و تجارب چند ساله خود با دانشجويان از نزديك مصاحبه ها و صحبت هايي كه به طور شفائي در طول چند سال انجام داده اين مسئله را به عنوان پايان نامه كارشناسي مورد تحقيق و بررسي قرار مي دهد.

۳- تعريف موضوع:
ازدواج رابطه اي است شرعي، عرفي يا قانوني بين زن و مرد كه آنها را براي مدت دائم يا موقت با هم پيوند مي دهد و از طرف جامعه به رسميت شناخته مي شود.[۱]
در اين بررسي موضوع عوامل مؤثر بر تأخير در ازدواج مي باشد يا به عبارتي بالا رفتن سن ازدواج در اين بررسي مي خواهيم بدانيم كه چه عواملي باعث مي شود تا رابطه زناشويي كه يك رابطه شرعي، عرفي و قانوني است در جامعه صورت نگيرد. ازدواج را مي توان از جنبه ها و موارد زير تعريف كرد: رابطه ، كاركرد و نقش اجتماعي.
۱-از نظر كاركرد ازدواج نهادي است كه براي انجام وظايف خانواده، مانند توليد نسل و اجتماعي كردن كودكان و فرهنگ پذير نمودن آنان به وجود آمده است.
۲-از نظر رابطه، ازدواج پيوند پايدار زن و مرد و همزيستي آنان و فرزندان و اقوامشان مي باشد.
۳-از نظر نقش اجتماعي، ازدواج عبارت است از رابطه و مناسبات ميان زن و مرد كه در داخل الگوي وسيعي از مناسبات اجتماعي قرار مي گيرد.[۲]
تعريف و بررسي ازدواج عبارت است از اينكه فردي از نظر سني در حد بالا هستند و مي توانند ازدواج كنند ولي ازدواج نكرده اند در اين بررسي به دنبال اين هستيم كه آيا چه عواملي باعث شده است كه اين افراد نتوانند ازدواج كنند به عبارت ديگر و بررسي ازدواج عبارت از اين است كه افراد داراي شرايط ازدواج هستند ولي ازدواج نكرده اند.
۴- ضرورت تحقيق و اهميت بررسي
ضرورت و اهميت تحقيق در قبال اين موضوع را از قرآن مجيد شروع مي كنم به اين صورت كه در اين بررسي خيلي مختصر حدود ۹۷ آيه در قرآن راجع به كلمه «زوج» و «نكح» بدست آمده است. آيا مطلب و موضوعي كه خداوند متعال در كتاب خود اين همه به اهميت آن تأكيد فرموده اند و پيشوايان دين اسلام و ساير اديان آسماني سفارشهاي فراواني درباره آن فرموده اند عدم به جاآوردن و انجامش جاي سؤال نخواهد بود؟ آيا عدم ازدواج و تأخير آن جهت بررسي و تحقيق از درجه بالاي اهميت برخوردار نيست؟
لازم به ذكر است كه يكي از اين علل انتخاب اين موضوع جهت بررسي و تحقيق اين است كه با توجه به اهميت ازدواج از ديد قرآن مجيد و پيشوايان دين و ساير علما و انديشمندان علمي كه به تجربه و تحقيق اطلاعات ارزنده اي ارائه نموده اند. پژوهش در قبال تأخير ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج شايد از مهمترين و اساسي ترين پژوهشها مي باشد.
وقتي كه قرآن كريم مرد را در لباس زن و زن را در لباس مرد بيان مي فرمايد و پيامبر اكرم(ص) مي فرمايد:
«ما نبي بناءُ في الاسلام اجبُ الي الله من التزويج»
(هيچ كاخي در زندگي برافراشته نشده كه محبوبتر از كاخ ازدواج نزد خداوند باشد.)[۳]
با اين حساب آيا از دست دادن اين موهبت الهي خسران نيست و آيا پژوهش در قبال عدم ازدواج و عوامل مؤثر بر تأخير آن مهمتر و ضروري تر نمي نمايد؟
۱-۴- اهداف ازدواج
اهداف ازدواج كه اهداف تحقيق و يافتن موانع و عوامل مؤثر بر نرسيدن به اين اهداف نيز مي باشد، به ترتيب زير مي باشد:
۱-رسيدن به سكون و آرامش
۲-شكوفايي عواطف و احساسات
۳-تأمين نيازهاي جنسي
۴-حفظ نوع و نسب
۵-جلوگيري از انحرافات اخلاقي و بيماريها
۶-تعاون و همكاري
۷-رسيدن به تماميت شخصيت و تكميل و تكامل
۸-پاسخ به نداي فطرت
۲-۴- فلسفه ازدواج
علاوه بر ارضاء جنسي ـ تعهد و تكامل و رشد و شخصيت و آرامش و فوائد ارزنده ديگري است كه براي انسان به ارمغان مي آورد. در تشكيل خانواده، عزت و رشدي است كه هيچ چيز ديگري جايگزين آن نمي شود. استاد مطهري مي فرمايد: يك خصايص اخلاقي است كه انسان جزء در مكتب تشكيل خانواده نمي تواند آنها را كسب كند. تشكيل خانواده يعني يك نوع علاقمند شدن به سرنوشت ديگران، اخلاقيون و رياضت كشها كه اين دوران را نگذرانده اند، تا آخر عمر يك نوع «خاصي» و يك نوع «بچگي» در آنها وجود داشته است. همچنين استاد مطهري درباره نقش تربيتي ازدواج مي فرمايد:
« يك پختگي هست كه اين پختگي جز در پرتو ازدواج و تشكيل خانواده پيدا نمي شود، در مدرسه پيدا نمي شود، در جهاد نفس پيدا نمي شود، در نماز شب پيدا نمي شود، با ارادت به نيكان هم پيدا نمي شود، بلكه ازدواج و تشكيل خانواده بايد بدست آورد.»[۴]
۳-۴- فايده هاي تسريع و زيانهاي تأخير در ازدواج
۱- حفظ و تقويت ايمان و معنويات : يكي از سپرهاي قوي در برابر دشمنان«ايمان»، «ازدواج» است.
۲-بهره مندي از دوران شيرين و با نشاط جواني
۳-پاك ماندن از فسادها و انحرافات جنسي
۴-محفوظ ماندن از بيماريهاي عصبي و رواني